Жеке еңбек дауларын шешу жөніндегі келісім комиссиясы туралы ЕРЕЖЕ

Жеке еңбек дауларын шешу жөніндегі келісім комиссиясы туралы

ЕРЕЖЕ

1. Жалпы ережелер

       1. Жеке еңбек дауын шешу жөнiндегi келiсу комиссиясы тұрақты жұмыс iстейтiн орган болып табылады, ол кәсiподақ комитетi мен ұйым әкiмшiлiгi өкiлдерiнiң тең санынан құрылады.

       2. Кәсiподақ өкiлдерi комиссияға кәсiподақ комитетiнiң қаулысымен кәсiподақ мүшелерiнiң қатарынан, ал әкiмшiлiк өкiлдерi - ұйым басшысының бұйрығымен бөлiнедi.

       3. Келісу комиссиясының құрамы қызметкерлерді хабардар ету үшін көрінетін жерге орналастырылады.

       4. Білім беру ұйымының басшысы, білім беру ұйымының басқару, әкімшілік, персонал қызметкерлері келісім комиссиясының құрамына енгізілмейді.

       5. Жеке еңбек дауларын шешу жөніндегі келісім комиссиясы 3 жылға дейінгі мерзімге, яғни ұжымдық шарттың не әлеуметтік әріптестік туралы келісімнің қолданылу мерзіміне құрылады. Осы мерзiм iшiнде тараптар комиссия құрамын қалыптастыру үшiн белгiленген тәртiппен өз өкiлдерiн ауыстыруы мүмкiн, барлық өкiлдердiң өкiлеттiгi комиссия құрылған мерзiм аяқталуымен бiр мезгiлде аяқталады.

      6. Келісу комиссиясының әрбір отырысында төраға мен хатшының міндеттерін кәсіподақ комитетінің өкілі және жұмыс берушінің өкілі кезекпен орындайды. Бұл ретте бір отырыста төраға мен хатшының міндеттерін бір тараптың өкілдері орындай алмайды.

        Комиссияның әрбір отырысында тараптар келесі отырыстың төрағасы мен хатшысын тағайындайды, оларға отырысты дайындау және шақыру жүктеледі.

       7. Еңбек даулары жөніндегі комиссияға техникалық қызмет көрсетуді (іс жүргізу, істерді сақтау, отырыс хаттамаларынан үзінді көшірмелерді дайындау және беру және т.б.) жұмыс беруші жүзеге асырады. Ұйым басшысы өз бұйрығымен комиссияға техникалық қызмет көрсету жөніндегі жұмыс жүктелетін қызметкерді тағайындайды.

      8. Келісім комиссиясының іс жүргізуі істер номенклатурасының ерекше бөлімінде жалпы іс жүргізуден бөлек жүргізіледі.

2. Келісу комиссиясы қарайтын мәселелер

       8. Келісу комиссиясы ұйымда қызметкерлер мен жұмыс беруші арасында туындайтын жеке еңбек дауларын қарау жөніндегі міндетті сотқа дейінгі бастапқы орган болып табылады. Келісім комиссиясы туындайтын барлық жеке еңбек дауларын ерекшеліксіз қарауға құқылы.

       9. Келісім комиссиясы қызметкерлердің еңбек заңнамасын, ұжымдық шартты, келісімдерді және өзге де жергілікті құқықтық актілерді, еңбек шарттарын қолдануға байланысты дауларын, оның ішінде:

1) еңбекке ақы төлеу;

2) басқа жұмысқа ауыстыру және басқа жұмыс орнына ауыстыру;

3) еңбекке ақы төлеуге, оның ішінде лауазымдарды қоса атқарған, болмаған қызметкерді уақытша ауыстырған, қоса атқарған, үстеме, түнгі уақыттағы, демалыс және мереке күндеріндегі жұмысы үшін;

4) қолданыстағы еңбекақы төлеу жүйесінде көзделген қызметкерге тиесілі сыйақыларды алу құқығы мен мөлшері;

5) өтемақы төлеу және кепілдіктер беру;

6) қызметкердің жалақысынан ұсталған ақша сомаларын қайтару;

7) демалыс беру;

8) арнайы киімді, арнайы аяқ киімді, жеке қорғану құралдарын, емдеу-алдын алу тағамын беру.

9) мәжбүрлі істен шығу уақыты үшін жалақы төлеу немесе заңсыз ауысуына байланысты төмен ақы төленетін жұмысты орындау уақытындағы жалақыдағы айырмашылық;

10) еңбекақы төлеу жүйесінде көзделген үстемақыларды қоса алғанда, жалақыны өндіріп алу;

12) тәртіптік жазалар қолдану;

13) егер бұл жазбалар бұйрыққа (өкімге) немесе заңнамада көзделген өзге де құжаттарға сәйкес келмесе, еңбек кітапшасындағы еңбек шартын жасасу немесе өзгерту туралы мәліметтердің дұрыс емес немесе дәл емес жазбаларын қамтиды.

14) жұмыста қалпына келтіру, жұмыстан босату күнін өзгерту және себебін тұжырымдау туралы;

15) келтірілген материалдық залалды өтеу;

16) жұмыс уақыты мен демалыс уақытының режимін сақтау;

17) аттестаттау комиссиясы шешімдерінің күшін жою;

Келісу комиссиясы еңбек заңнамасын, ұжымдық және еңбек шарттарын, жұмыс берушінің актілерін қолдануға байланысты басқа да жеке еңбек дауларын қарау жөніндегі міндетті орган болып табылады.

3. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның жұмыс тәртібі

      10. Егер қызметкер ұйым әкiмшiлiгiмен тiкелей келiссөздер кезiнде келiспеушiлiктердi реттемесе, еңбек дауын комиссия қарайды.

      11. Комиссияға түсетін өтініштерді қабылдауды жұмыс беруші жүргізеді, жалдаушының есебінен және бланкілерінде еңбек даулары жөніндегі комиссия атынан азаматтармен және ұйымдармен хат алмасу (шақырту жіберу, жауап беру және т.б.) жүргізіледі. Комиссия жұмысы бойынша барлық шығыстарды Жұмыс беруші көтереді.

      12. Қызметкерлер еңбек даулары жөніндегі келісім комиссиясына:

   - жұмысқа қайта қабылдау туралы даулар бойынша - жұмыс берушінің еңбек шартын тоқтату туралы актісінің көшірмесі тапсырылған күннен бастап бір ай өткенге дейін;

   - басқа еңбек даулары бойынша - қызметкер немесе жұмыс беруші өз құқығының бұзылғаны туралы білген немесе білуге тиіс болған күннен бастап бір жыл ішінде.

      Жеке еңбек дауларын қарау бойынша өтініш беру мерзімінің өтуі медиация туралы шарттың қолданылу кезеңінде тоқтатыла тұрады.

     Белгіленген мерзімді дәлелді себептермен өткізіп алған кезде еңбек даулары жөніндегі комиссия оны қалпына келтіре алады.

     13. Еңбек даулары жөніндегі келісім комиссиясы еңбек дауларын өтініш тіркелген күннен бастап 15 күн мерзімде қарауға міндетті.

     14. Өтiнiшi бойынша еңбек дауы қаралатын қызметкер комиссияның отырысына үш күннен кешiктiрiлмей шақырылуға тиiс.

     15. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның отырыстары комиссия мүшелері, мүдделі қызметкер, сондай-ақ куәлар мен шақырылған мамандар мен сарапшылар отырысқа өздеріне ыңғайлы уақытта қатыса алатындай уақытта өткізіледі.

    16. Барлық дауларды еңбек даулары жөніндегі келісім комиссиясы өтініш берген қызметкердің қатысуымен қарауға тиіс. Дауды сырттай қарауға қызметкердің жазбаша өтініші бойынша ғана жол беріледі.

      Қызметкер комиссияның отырысына келмеген кезде оның өтінішін қарау келесі отырысқа дейін кейінге қалдырылады. Қызметкер дәлелсіз себептермен екінші рет келмеген кезде комиссия осы өтінішті қараудан алып тастау туралы шешім шығара алады, бұл қызметкерді қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

     17. Еңбек даулары жөнiндегi келiсу комиссиясының мәжiлiске куәгерлердi шақыруға, жекелеген адамдарға техникалық және бухгалтерлiк тексерулер жүргiзудi тапсыруға, әкiмшiлiктен құжаттар мен есептеулер ұсынуды талап етуге, сұрау салуларды жiберуге және мемлекеттiк және жоғары тұрған кәсiподақ органдарының консультацияларын пайдалануға құқығы бар.

      18. Еңбек даулары жөніндегі комиссия отырысының басында мүдделі қызметкер отырысқа қатысушы комиссияның кез келген мүшесіне дәлелді қарсылық білдіруге құқылы. Бұл жағдайда дауды қарау комиссия белгілейтін басқа уақытқа ауыстырылады.

      19. Қарсылық білдіруді қанағаттандыру туралы мәселе:

      а) әкімшілік өкіліне қатысты - ұйым басшысы;

      б) кәсіподақ өкіліне қатысты - кәсіподақ комитеті жүргізеді.

      Басшы бұйрық шығарады, ал Кәсіподақ комитеті қарсылық білдіру туралы өтінішті қанағаттандыратын не қанағаттандырмайтын шешім қабылдайды. Комиссияның бөлiнген мүшесiнiң орнына басқа өкiл бөлiнуi мүмкiн.

       Қарсылық бiлдiру осы қызметкердiң өтiнiшiн қарау жөнiндегi комиссияның отырыстары үшiн ғана жарамды.

      20. Еңбек даулары жөніндегі келісім комиссиясы, егер оның отырысына комиссия мүшелерінің кемінде 2/3 қатысса, шешім қабылдауға құқылы.

       Еңбек даулары жөнiндегi комиссияның шешiмдерi кәсiподақ комитетiнiң барлық өкiлдерi мен мәжiлiске қатысушы әкiмшiлiк өкiлдерiнiң арасындағы келiсiм бойынша қабылданады, олардың мiндеттi күшi болады және қандай да бiр бекiтудi қажет етпейдi.

       Ақшалай талаптар жөнiндегi комиссияның шешiмдерiнде қызметкерге тиесiлi нақты сома көрсетiлуге тиiс.

       Келісім комиссиясының шешімі екі жұмыс күні ішінде Жұмыс берушіге және өтініш берушіге жіберіледі.

       21. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның әрбір отырысында міндетті түрде хаттама жүргізіледі. Хаттамаға отырыс аяқталғаннан кейін төраға мен хатшы қол қояды. Келісімге қол жеткізілмеген кезде комиссия отырысының хаттамасында әрбір тараптың ұсыныстары жазылады және келісімнің жасалмағаны белгіленеді.

        Хаттамаға тексеру материалдары, жазбаша түсініктемелер, қорытындылар, хат алмасу және дауды қарау барысында комиссия алған өзге де құжаттар қоса беріледі.

       22. Егер еңбек даулары жөнiндегi комиссияда дауды қарау кезiнде кәсiподақ комитетiнiң өкiлдерi мен әкiмшiлiк өкiлдерi арасында келiсiмге қол жеткiзiлмесе, қызметкердiң дауды шешу туралы сотқа арыз беруге құқығы бар.

       23. Қызметкер комиссия шығарған еңбек дауы жөніндегі шешіммен келіспеген жағдайда, қызметкер еңбек дауын шешу туралы өтінішпен сотқа жүгіне алады.

4. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның шешімдерін орындау тәртібі

       24. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның шешімдерін ұйым әкімшілігі шешімде көрсетілген мерзімде орындауға тиіс. Жұмысқа қайта қабылдау туралы шешім дереу орындалады

      25. Бұрынғы жұмысына қайта қабылданған қызметкерге амалсыз бос жүрген (жұмыстан шеттетілген) барлық уақыты үшін орташа жалақы немесе басқа жұмысқа заңсыз ауысқан кезде төмен ақы төленетін жұмысты орындау уақытындағы жалақыдағы айырма төленеді, бірақ ол алты айдан аспауға тиіс.

      26. Жұмыс беруші жұмысқа қайта алу туралы шешімнің орындалуын кешіктірген кезде келісу комиссиясы қызметкерге шешімнің орындалуы кешіктірілген уақыт үшін орташа жалақыны немесе жалақыдағы айырманы төлеу туралы шешім шығарады.

5. Жекелеген даулар бойынша шешімдер шығару және орындау тәртібі

      27. Қызметкер заңсыз ауыстырылған, елеулі еңбек жағдайлары өзгерген не жұмыстан шеттетілген жағдайларда бұрынғы жұмысына, бұрынғы жұмыс орнына қайта алынуға жатады және оған бұрынғы елеулі еңбек жағдайлары қалпына келтіріледі.

      Орнын ауыстыру өндірістік, ұйымдастырушылық немесе экономикалық себептермен негізделуге тиіс.

       Қызметкерді ауыстыру және қозғалуы, оның ішінде қызметкердің келісімімен жүргізілген ауыстыру, егер бұл оған медициналық қорытындыға немесе заңнама талаптарына сәйкес денсаулық жағдайы бойынша қарсы көрсетілсе (қызметкерлердің жекелеген санаттарының, атап айтқанда әйелдер мен кәмелетке толмағандардың еңбегін қолдануға тыйым салу) заңсыз деп есептеледі.

      Қызметкер заңды бұза отырып ауыстырылған жұмысқа кiрiсуден бас тартқан деп танылмайды.

      Негізделген өндірістік, ұйымдастырушылық немесе экономикалық себептерді растайтын дәлелдемелер болмаған кезде елеулі еңбек жағдайларының өзгеруі заңсыз болып табылады.

      28. Жұмысқа қайта қабылдау туралы шешiм шығарған кезде еңбек даулары жөнiндегi комиссия бiр мезгiлде қызметкерге амалсыз бос жүрген уақыты үшiн орташа жалақы немесе төменгi ақы төленетiн жұмысты орындаған уақыты үшiн жалақысының айырмасын төлеу туралы шешiм қабылдайды.

      29. Қызметкерге тәртіптік жаза қолдану туралы дауды шеше отырып, еңбек даулары жөніндегі комиссия заңсыз салынған немесе теріс қылықтың ауырлығына сәйкес келмейтін жазаның күшін жоя алады.

      Алайда комиссия бір шараны басқа жазалау шарасымен алмастыра алмайды, өйткені ҚР КК-нің 65-бабына сәйкес тәртіптік жазалау шарасын таңдау құқығы Жұмыс берушіге тиесілі.

      30. Басқа жұмысқа заңсыз ауыстырылған қызметкерді жұмысқа қайта алу туралы шешім дереу орындалуға тиіс.

      31. Ақшалай сомаларды өндіріп алу туралы дауларды қарау кезінде еңбек даулары жөніндегі келісім комиссиясы қызметкерге төленбеген және заңсыз ұсталған сомаларды келісім комиссиясына өтініш жасалған кезге дейін үш жылдан аспайтын кезеңде қайтару туралы шешім қабылдай алады.

      32. Жұмыс берушiден өндiрiп алынған сомалар қызметкерге комиссия шешiм шығарғаннан кейiн ең жақын жалақы төлеу үшiн белгiленген мерзiмде төленедi.

6. Еңбек даулары жөніндегі комиссия мүшелерінің жұмыс кепілдіктері

      33. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның құрамына сайланған қызметкерлердің комиссия жұмысы уақытында орташа жалақысы сақталады.

      34. Еңбек даулары жөніндегі комиссия мүшелерін (егер олар кәсіподақ мүшелері болып табылса) жалдаушының бастамасы бойынша тәртіптік жаза қолдануға және жұмыстан шығаруға кәсіподақ комитетінің алдын ала келісімімен ғана жол беріледі.

      35. Еңбек даулары жөніндегі комиссия мүшелерімен олардың өкілеттік мерзімінен кем емес мерзімге еңбек шарттарын жасасуға (ұзартуға) жол беріледі.